States of matter ကို classical physics မွာ သင္ခဲ႔ရတုန္းက အခဲ၊ အရည္၊ အေငြ႔ ဆိုျပီး ၃ မ်ိဳးပဲ သင္ခဲ႔ ရပါတယ္။ အခုေတာ႔ ပလတ္စမာ တစ္ခုတိုးၿပီး ၄ မ်ိဳး အနည္းဆံုး ရွိေနပါၿပီ။ တကယ္က ေနာက္ထပ္ အထူးအေျခအေနေတြမွာ ျဖစ္တဲ႔ states ေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ႔ ပလတ္စမာ အေၾကာင္းေလး အနည္းငယ္ ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။
Plasma ပလတ္စမာ - ဆိုသည္မွာ အေငြ႕အေျခအေန တြင္ ရွိေသာ matter တစ္ခု၏ အက္တမ္ သို႔မဟုတ္ ေမာ္လီက်ဴး အစိတ္အပိုင္းမ်ား သည္ အိုင္းယြန္းမ်ား အျဖစ္ ၿပိဳကြဲေနျခင္းကို ေခၚသည္။ ပလတ္စမာ တြင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မဲ႔ အမႈန္မ်ား၊ လွ်ပ္စစ္ဖိုေဆာင္ေသာ အိုင္းယြန္းမ်ား (အီလက္ထရြန္ တစ္ခုသုိ႔ တစ္ခုထက္ပိုၿပီး ေလ်ာ႔နည္းေနသာ အက္တမ္ သို႔မဟုတ္ ေမာ္လီက်ဴးမ်ား) ႏွင္႔ လွ်ပ္စစ္အမဓါတ္ေဆာင္ေသာ အီလက္ထရြန္မ်ား ေရာေႏွာ ပါဝင္သည္။ ပလတ္စမာ သည္ လွ်ပ္စစ္ျဖတ္စီးႏိုင္ေသာ သတၱိ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ Debye အလ်ားထက္ ထုထည္ပိုႀကီးပါက လွ်ပ္စစ္မဲ႔ေသာ အျပဳအမူရွိသည္။ အကယ္၍ Debye အလ်ားထက္ အကြာအေဝးပို နီးပါက ပလတ္စမာသည္ အစုအစည္းလိုက္ မရွိေတာ႔ဘဲ လွ်ပ္စစ္စက္ကြင္း ကဲ႔သို႔ေသာ အတားအဆီးမ်ိဳးကို သီးျခားစီ တုန္႔ျပန္ေသာ သဘာဝ ရွိသည္။
ကမၻာေပၚတြင္ ပလတ္စမာသည္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ အိုင္းယြန္း ျဖစ္ေနေသာ ေလ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားႏွင္႔ မီးေတာက္ မ်ားပါဝင္ေသာ အလြန္ က်ဥ္းေျမာင္းသည္႔ မိုးႀကိဳးလွ်ပ္စီး လမ္းေၾကာင္း မ်ိဳးမွ အပ သဘာဝ အေလ်ာက္ ျဖစ္ေပၚေလ႔ မရွိေပ။ သတၱဳမ်ားတြင္ ရွိေသာ လြတ္လပ္ေနသည္႔ အီလက္ထရြန္မ်ားကိုလည္း ပလတ္စမာ အျဖစ္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ အိုင္းယြန္းျဖစ္ရျခင္းမွာ ေန ႏွင္႔ ၾကယ္မ်ား တြင္ကဲ႔သို႔ အလြန္ ျမင္႔မားေသာ အပူခ်ိန္ေၾကာင္႔ သို႔မဟုတ္ ဂယ္လက္ဆီ တစ္ခုအတြင္းရွိ ၾကယ္မ်ား ၾကားရွိ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားတြင္ အိုင္ယြန္းျဖစ္ျခင္း ကဲ႔သို႔ ေရာင္ျခည္ ျဖာထြက္ျခင္းေၾကာင္႔ သို႔မဟုတ္ ကမၻာ႔အေပၚလႊာ ျဖစ္ေသာ အိုင္ယြန္ႏိုစဖီးယား တြင္ aurora ေအာ္ေရာ႔ရာ ျဖစ္ပြားသကဲ႔သို႔ ပင္ ျဖစ္သည္။
ပလတ္စမာကို နီယြန္ မီးေခ်ာင္း ကဲ႔သို႔ေသာ ဖိအားနည္း ဓါတ္ေငြ႔မ်ား ထည္႔ထားသည္႔ ဖန္ျပြန္အနီးသို႔ လွ်ပ္စစ္စက္ကြင္း ျဖစ္ေပၚေစျခင္းျဖင္႔ ဖန္တီးေပးႏိုင္သည္။ ထို႔ျပင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မဲ႔ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားကို အပူခ်ိန္ ျမင္႔မားစြာ ေပးျခင္းျဖင္႔လည္း ပလတ္စမာ ကို ဖန္တီးယူႏိုင္သည္။ ပံုမွန္အားျဖင္႔ အလြန္ျမင္႔မားေသာ အဆိုပါ အပူခ်ိန္ကို ျပင္ပမွ ဖန္တီးေပးရန္ ဆိုသည္မွာ မလြယ္ကူလွေပ။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဓါတ္ေငြ႔မ်ားအတြင္းသို႔ အရွိန္ျမင္႔ အိုင္းယြန္းမ်ား သို႔မဟုတ္ အီလက္ထရြန္မ်ားကို ထည္႔သြင္းေပးၿပီး ဓါတ္ေငြ႔အတြင္းရွိ အမႈန္မ်ားႏွင္႔ တိုက္မိေစၿပီး ၄င္းတို႔၏ အပူစြမ္းအင္ကို ထြက္ေပၚလာေအာင္ လုပ္ျခင္းျဖင္႔ ပလတ္စမာ ျပဳလုပ္ေလ႔ ရွိၾကသည္။ ဓါတ္ေငြ႔မ်ား အတြင္းရွိ အီလက္ထရြန္မ်ားကို အျပင္မွ လွ်ပ္စစ္ စက္ကြင္းျဖင္႔ အရွိန္ျမွင္႔ေပးျခင္းျဖင္႔လည္း ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ အဆိုပါ ပလတ္စမာမ်ားရွိ အိုင္းယြန္းမ်ားကို တပိုင္းလွ်ပ္ကူးပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ မ်က္ႏွာျပင္မ်ား ပံုေဖၚရန္ ႏွင္႔ အရာဝတၴဳမ်ား၏ ဂုဏ္သတၱိမ်ားကို ေျပာင္းလဲ ပစ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ အသံုးခ်ႏိုင္သည္။
အလြန္ပူေသာ ပလတ္စမာမ်ား ရွိ အမႈန္မ်ား တစ္ခုႏွင္႔ တစ္ခု တိုက္မိျခင္းမွ နယူကလီးယား တံု႔ျပန္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚရန္ လံုေလာက္ေသာ စြမ္းအင္မ်ား ရရွိလာၾကသည္။ အဆိုပါ fusion reaction သည္ ေန၏ အတြင္းပိုင္းရွိ အပူ၏ အရင္းအျမစ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ သိပၸံပညာရွင္မ်ားအဖို႔ ဓါတ္ခြဲခန္းမ်ားအတြင္း အဆိုပါ လူလုပ္ ပလတ္စမာ မ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ ႀကိဳးစားေနၾကသည္။ ၄င္း ပလတ္စမာမ်ား၏ fusion reaction မွ တစ္ဆင္႔ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအားထုတ္ယူရန္ အဓိက ရည္ရြယ္ ႀကိဳးစားေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္ ခင္ဗ်ား။